Όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο τεύχος (του περασμένου αιώνα,μια και ο καινούργιος αιώνας άλλαξε με τον ερχομό του 2001 και όχι πέρυσι, όπως ήθελαν να μας κάνουν να πιστέψουμε οι ανά την υφήλιο ανιστόρητοι γκουρού του άκρατου καταναλωτισμού), η υπ΄αριθμ. Κ4/585 απόφαση Υπουργού Εμπορίου, περί καθορισμού των γενικών όρων του ασφαλιστηρίου συμβολαίου που καλύπτει την αστική ευθύνη από ατυχήματα αυτοκινήτων,η οποία εκδόθηκε το 1978, προβλέπει μία σειρά εξαιρέσεων της ασφαλιστικής ευθύνης,δηλαδή αποκλεισμού της ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρείας. Υπενθυμίζουμε ότι οι εξαιρέσεις αυτές δεσμεύουν τους ασφαλισμένους στην περίπτωση που έχουν υπογράψει-μαζί με τους ασφαλιστές τους- ιδιαίτερη συμφωνία με την ασφαλιστική εταιρεία,περιεχόμενο της οποίας είναι η παραπομπή σε όλες τις εξαιρέσεις ασφαλιστικής ευθύνης της ως άνω υπουργικής απόφασης,ή στην περίπτωση που υπάρχει ρητή αναφορά στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο ,ότι αν προκληθεί ατύχημα από τον ασφαλισμένο ή από άλλο οδηγό που είναι μεθυσμένος,υπεύθυνος για την καταβολή στην εταιρεία οιουδήποτε ποσού εκταμιεύσει για την αποζημίωση του παθόντος είναι ο ασφαλισμένος.Προϋπόθεση απαραίτητη είναι να έχετε υπογράψει το ασφαλιστήριο συμβόλαιο.
Μία από τις πιο συνηθισμένες περιπτώσεις αποκλεισμού της ευθύνης του ασφαλιστή αποτελεί η περίπτωση 8 του άρθρου 25 της παραπάνω υπουργικής απόφασης,δηλαδή όταν η ζημία προκαλείται από οδηγό που τελεί υπό την επίδραση οινοπνεύματος ή ναρκωτικών.
Η ασφαλιστική εταιρεία πρέπει να αποδείξει το γεγονός ότι ο οδηγός του ασφαλισμένου αυτοκινήτου τελούσε υπό την επίδραση των ως άνω ουσιών.
Η απαλλαγή της ασφαλιστικής εταιρείας μπορεί να προταθεί αποκλειστικά και μόνο έναντι του ιδιοκτήτη ή του κατόχου του ασφαλισμένου αυτοκινήτου,ο οποίος δεν μπορεί να απαιτήσει από την ασφαλιστική εταιρεία του το ποσό που τυχόν έχει καταβάλει στον παθόντα τρίτο,ενώ υποχρεούται να καταβάλει στην ασφαλιστική του εταιρεία με τον νομιμο τόκο από την καταβολή,οποιοδήποτε ποσό καταβάλει αυτή στον τρίτο που ζημιώθηκε από το τροχαίο ατύχημα που προκάλεσε οδηγός. Υπάρχει πληθώρα δικαστικών αποφάσεων που δέχονται την απαλλαγή του ασφαλιστή (έναντι του ασφαλισμένου και όχι έναντι του ζημιωθέντος τρίτου) εφόσον τηρούνται οι προϋποθέσεις που αναφέραμε. (Ενδεικτικά,2809/86 Εφετείου Αθηνών).
Σύμφωνα με πάγια νομολογία, η ασφαλιστική εταιρεία δεν μπορεί να αντιτάξει νόμιμα ενστάσεις κατά του ζημιωθέντος τρίτου που απορρέουν από την ασφαλιστική σύμβαση με τον πελάτη της,διότι οι διατάξεις περί εξαίρεσης της ασφαλιστικής ευθύνης της ως άνω υπουργικής απόφασης έχουν θεσπισθεί χωρίς νομοθετική εξουσιοδότηση . Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί η εταιρεία να αρνηθεί να αποζημιώσει τον ή τους παθόντες,εφόσον κριθεί ότι υπαίτιος (ή συνυπαίτιος) για το ατύχημα ήταν ο μεθυσμένος ή τελών υπό επίδραση ναρκωτικών ουσιών οδηγός του ασφαλισμένου αυτοκινήτου. Αν προβάλει η ασφαλιστική εταιρεία τέτοιον ισχυρισμό στο δικαστήριο, κρίνεται ως πολλαπλώς αβάσιμος.
Η οδήγηση υπό την επίδραση αλκοόλ ή ναρκωτικών δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε υπαιτιότητα του οδηγού που βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση. Η επίδραση πρέπει να τελεί σε αιτιώδη συνάφεια με την πρόκληση του επιδίκου ατυχήματος,δηλαδή το ατύχημα πρέπει να οφείλεται σε παράνομη πράξη ή παράλειψη του μεθυσμένου ή «φτιαγμένου» οδηγού. Αν ο «εύθυμος» κατά τα ως άνω οδηγός έβαινε κανονικά στον δρόμο του (πράγμα σπάνιο βέβαια,αφού είναι γνωστό ότι ακόμα και με δύο ποτήρια οινοπνευματώδους ποτού ή με μία δόση ναρκωτικής ουσίας ο χρόνος αντίδρασης του οδηγού αυξάνεται δραματικά…) και έπεσε επάνω στο όχημά του ένας «νηφάλιος» (αλλά με τρικυμία στο κρανίο…) οδηγός,δεν ευθύνεται καθόλου ο μεθυσμένος ή «φτιαγμένος» οδηγός.
Σε περίπτωση τραυματισμού πεζού από μεθυσμένο ή «φτιαγμένο» οδηγό, είναι εξαιρετικά απίθανο να μην θεωρηθεί τουλάχιστον συνυπαίτιος ο οδηγός,ακόμη κι αν ο πεζός πετάχθηκε μπροστά του χωρίς έλεγχο και εκτός διάβασης.
Όσον αφορά στην συνυπαιτιότητα τραυματισθέντος επιβάτη οχήματος που οδηγείται από μεθυσμένο ή «φτιαγμένο» οδηγό και εμπλέκεται σε ατύχημα,θεμελιώνεται και μόνο από τη γνώση του επιβάτη ότι ο οδηγός βρισκόταν σε αυτήν την κατάσταση και εντούτοις ο επιβάτης επιβιβάσθηκε στο όχημα,αποδεχόμενος τον κίνδυνο.
Πες μου πως οδηγείς να σου πω ποιός είσαι,λένε ορισμένοι θυμόσοφοι: δυστυχώς στη χώρα μας στο τιμόνι οι περισσότεροι από εμάς βγάζουμε τα απωθημένα μας,τα ποικίλα συμπλέγματά μας,το άγχος μας και την παντελή έλλειψη στοιχειωδώς ευπρεπούς οδηγικής συμπεριφοράς. Και πως θα μπορούσε να είναι διαφορετική η κατάσταση,αφού η Πολιτεία αρκείται σε ευχολόγια και δεν λαμβάνει κανένα μέτρο πρόληψης,παρά μόνο αποσπασματικά μέτρα καταστολής; Γιατί άραγε δεν εφαρμόζεται η διάταξη που ορίζει ότι στα σχολεία πρέπει να διδάσκεται η οδική αγωγή;
Μεγάλη εντύπωση στον υποφαινόμενο (και μάλιστα πριν από δύο δεκαετίες,το 1979 συγκεκριμένα) έκανε η άψογη οδηγική συμπεριφορά των εποχουμένων σε μιά χώρα που ορισμένοι κακώς θεωρούν τριτοκοσμική,στο Μαρόκο: οι οδηγοί με το που έβλεπαν να κατεβαίνει πεζός στο οδόστρωμα και μάλιστα εκτός διαβάσεων,ακινητοποιούσαν από απόσταση τα οχήματά τους. Στην Ελλάδα όχι μόνο δεν σταματούν οι συντριπτικά περισσότεροι οδηγοί, αλλά ορισμένοι ασχημονούν κιόλας εις βάρος των δυστύχων πεζών,που αγωνιούν καταμεσής του δρόμου! Όχι ότι οι πεζοί στην Ελλάδα έχουν σωστή συμπεριφορά ως χρήστες του οδικού δικτύου,κάθε άλλο! Αλλά δεν χρειάζεται δίπλωμα για να περπατάς στο δρόμο…
Στην Κύπρο, που υπάρχει το ίδιο Μεσογειακό ταμπεραμέντο, οι οδηγοί ακινητοποιούν τα αυτοκίνητά τους για να διευκολύνουν κάποιον που θέλει να σταθμεύσει ή να ξεφορτώσει,και δεν ακούγεται ούτε ένα κορνάρισμα! Φαντάζεσθε τι θα άκουγε στην χώρα μας ο οδηγός που θα αποτολμούσε να κάνει κάτι τέτοιο,ενώ πίσω του υπάρχει μεγάλη σειρά αυτοκινήτων;
Στο Παρίσι οι οδηγοί παρκάρουν ακόμη και στο μέσον της Λεωφόρου των Ηλυσίων Πεδίων,λόγω μεγάλου προβλήματος για την ανεύρεση θέσης στάθμευσης. Ούτε ένας δεν διανοείται να κλείσει ιδιωτικό γκαράζ ή να διπλοπαρκάρει εμποδίζοντας την έξοδο άλλου αυτοκινήτου, όπως καθημερινά κάνουν ανερυθρίαστα και χωρίς δεύτερη σκέψη πάμπολλοι άξεστοι «Ελληναράδες» (κυρίως), αλλά και «Ελληναρούδες» (και συγχωρείστε μας για την επιλογή των ηθελημένα άκομψων λέξεων).
Να μην επικρίνουμε λοιπόν μόνο το κράτος.Έχουμε και εμείς, ως πολίτες, σημαντικότατο μερίδιο ευθύνης για την σχιζοφρένεια της ασφάλτου και για την τριτοκοσμική κατάσταση που βιώνουμε καθημερινά στο οδικό μας δίκτυο…
Το αρ. 42 του ΚΟΚ εξομοιώνει τους οδηγούς που έχουν λάβει φάρμακα τα οποία ενδεχομένως επηρρεάζουν την οδηγητική ικανότητά τους,σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης τους,με τους μεθυσμένους και «φτιαγμένους» οδηγούς. Πολλά φάρμακα,ακόμη και για κοινές παθήσεις όπως το κρυολόγημα,προκαλούν υπνηλία. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή λοιπόν,και όχι μόνο από τους οδηγούς,αλλά και από τους πεζούς,οι οποίοι σε περίπτωση που έχουν εμπλακεί σε τροχαίο ατύχημα και αρνηθούν την λήψη αίματος, τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο μηνών και χρηματική ποινή τουλάχιστον 50.000 δρχ.
Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο του ΚΟΚ, θεωρείται μεθυσμένος ένας οδηγός όταν το ποσοστό οινοπνεύματος στον οργανισμό του υπερβαίνει τα 0,5 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος (gr/l ). Με δύο ποτηράκια κρασί δηλαδή πολλοί-ανάλογα με την κράση τους- υπερβαίνουν το νόμιμο όριο. Με συγκέντρωση οινοπνεύματος στον οργανισμό τους από 0,5 gr/l έως 0,8 , οι οδηγοί τιμωρούνται με πρόστιμο πενήντα χιλιάδων δρχ. Με συγκέντρωση οινοπνεύματος από 0,8 έως 1,10, οι οδηγοί τιμωρούνται με πρόστιμο 100.000 δρχ. και επί τόπου αφαίρεση της άδειας ικανότητας οδηγού για τρεις μήνες. Με συγκέντρωση οινοπνεύματος άνω του 1,10 γρ./λ,οι οδηγοί τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο μηνών,πρόστιμο 200.000 δρχ. και επί τόπου αφαίρεση του διπλώματος για έξι μήνες.Σε όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις το όχημα ακινητοποιείται υποχρεωτικά και είναι πιθανή η κατάσχεσή του (αν και το μέτρο της κατάσχεσης-κακώς-έχει ατονήσει).
Αν διαπιστωθεί ότι ο οδηγός βρίσκεται υπό την επήρρεια οινοπνεύματος για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια από προηγούμενη ομοειδή παράβαση και η συγκέντρωση οινοπνεύματος στον οργανισμό του υπερβαίνει το 1,10 γρ./λ.,εκτός από τις άλλες κυρώσεις,αφαιρείται επί τόπου η άδεια ικανότητας για πέντε χρόνια.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι επί συνόλου 82.502 αλκοτέστ που έγιναν στην Αττική το 1998, τα 6.492, δηλαδή ποσοστό που προσεγγίζει το 8%, ήταν θετικά. Οκτώ στους 100 οδηγοί είναι μεθυσμένοι,ποσοστό καθόλου ευκαταφρόνητο…
Κείμενο: Νίκος-Τρυπιάς Αλεξάνδρου