Ερώτηση: Ενώ πήγαινα κανονικά στην πορεία μου,ένα επιβατικό αυτοκίνητο μπήκε στο δικό μου ρεύμα με μεγάλη ταχύτητα και έκανα αποφευκτικό ελιγμό προς τα δεξιά για να αποφύγω την μετωπική σύγκρουση.Αν δεν το έκανα αυτό δεν θα ήμουν ζωντανός τώρα,ούτε ο ασυνείδητος οδηγός του αυτοκινήτου που εισήλθε στο δικό μου ρεύμα κυκλοφορίας. Αποτέλεσμα του αποφευκτικού ελιγμού ήταν να πέσω επάνω σε ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο στη δεξιά πλευρά του δρόμου και να του προκαλέσω εκτεταμένες ζημίες. Είναι αυτονόητο όμως ότι εγω δεν ευθύνομαι,αφού ο άλλος οδηγός με αιφνιδίασε,μπαίνοντας στο δικό μου ρεύμα πορείας. Δεν έχω κάνει δήλωση στην ασφαλιστική μου εταιρεία,αφού δεν φταίω,και ο ιδιοκτήτης του σταθμευμένου αυτοκινήτου άσκησε αγωγή εναντίον μου και εναντίον της ασφαλιστικής μου εταιρείας,και όχι εναντίον του ασυνείδητου που παρά λίγο να με σκοτώσει.Μπορεί τελικά να αναγκασθώ να αποζημιώσω εξ ιδίων τον ενάγοντα;
Απάντηση: Πρώτα απ΄όλα, πρέπει να σας παροτρύνουμε να κάνετε δήλωση (αρνητική, βάσει των συνθηκών που περιγράφετε) στην ασφαλιστική σας εταιρεία. Είναι η πρώτη σας δουλειά,όταν έχετε εμπλακεί σε ατύχημα, ακόμη κι αν δεν φταίτε,ιδίως όταν οι ζημιές που έχουν προκληθεί στο άλλο όχημα είναι μεγάλες.Μπορείτε ,εφόσον περάσουν μερικά χρόνια, (διότι αυτό είναι το φρόνιμο) να κάνετε ανάκληση της δήλωσης για να σας επιστραφεί το επασφάλιστρο.
Τα πραγματικά περιστατικά που επικαλείσθε συνιστούν την κατάσταση ανάγκης,που προβλέπεται από το άρθρο 285 του Αστικού Κώδικα.Το άρθρο αυτό ορίζει ότι η ζημία (ή καταστροφή) ξένου πράγματος, εφόσον καθίσταται αναγκαία για αποτροπή επικειμένου κινδύνου που επαπειλεί δυσαναλόγως μεγαλύτερη ζημία σ΄αυτόν που έκανε την καταστροφή, δεν αποτελεί παράνομη πράξη. Απαραίτητη προϋπόθεση για να εφαρμοσθεί αυτό το άρθρο είναι αυτός που έκανε την ζημία-καταστροφή να μην προκάλεσε τον κίνδυνο από δική του υπαιτιότητα.Σε διαφορετική περίπτωση,δεν απαλλάσεται από την υποχρέωση για αποζημίωση.
Σύμφωνα με τα ως άνω,επέρχεται απαλλαγή από την ευθύνη για σας,ως οδηγό του αυτοκινήτου,αλλά και για τους λοιπούς υποχρέους σε αποζημίωση υπό κανονικές συνθήκες,διότι είναι προφανές ότι με την ενέργεια που κάνατε (τον αποφευκτικό ελιγμό) αποτρέψατε άμεσο και επικείμενο κίνδυνο που θα προκαλούσε δυσανάλογα μεγαλύτερη ζημία από αυτήν που υπέστη ο ενάγων,δηλαδή τις βαρειές σωματικές βλάβες ή τους θανατους που θα επέρχονταν αν γινόταν η μετωπική σύγκρουση. Οι ζημίες λοιπόν που προκαλέσατε στο σταθμευμένο αυτοκίνητο κατέστησαν αναγκαίες,για αποτροπή του ως άνω κινδύνου.Ενδεικτικά για το θέμα αναφέρουμε την υπ΄αρ. 2243/1974 απόφαση του Εφετείου Αθηνών.
Στην περίπτωσή σας βέβαια υπάρχουν αρκετές δυσχέρειες στην απόδειξη.Πρώτα απ΄όλα πρέπει να αποδείξετε ότι όντως εισήλθε το άλλο αυτοκίνητο στο δικό σας ρεύμα κυκλοφορίας και μάλιστα σε απόσταση τόσο μικρή που θα ήταν αδύνατον να το αποφύγετε με άλλον τρόπο από τον αποφευκτικό ελιγμό προς τα δεξιά. Αν δεν προλάβατε να συγκρατήσετε τον αριθμό του αυτοκινήτου που εισήλθε στο δικό σας ρεύμα κυκλοφορίας και ο οδηγός του εξαφανίσθηκε, σίγουρα είναι πολύ πιο δύσκολη η απόδειξη των ισχυρισμών σας,οπότε δεν είναι σίγουρη η απαλλαγή σας από την ευθύνη με βάση το αρ. 285 ΑΚ. Αν γνωρίζετε τον αριθμό κυκλοφορίας του αυτοκινήτου που εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα,υποθέτουμε ότι θα έχετε ήδη ασκήσει αγωγή εναντίον του ιδιοκτήτη του.Αν δεν το έχετε κάνει,αυτό αποτελεί ασυγχώρητη αμέλεια από πλευράς σας.Θα πρέπει σ΄αυτήν την περίπτωση να σπεύσετε στον δικηγόρο σας για να ασκήσει αγωγή,διότι η απόδειξη των ισχυρισμών σας είναι απείρως πιο εύκολη αν έχετε ασκήσει και σεις αγωγή,η οποία συνεκδικάζεται λόγω συναφείας με την αγωγή που έχει ασκήσει εναντίον σας ο ιδιοκτήτης του σταθμευμένου αυτοκινήτου.
Ένα άλλο θέμα που πρέπει να αποδείξετε στη δίκη είναι το ότι η σφοδρότητα της μετωπικής σύγκρουσης θα ήταν τοσο μεγάλη,που σίγουρα θα απειλούσε την ζωή σας και την ζωή του παραβάτη οδηγού.Αν με άλλα λόγια οι ταχύτητες του δικού σας αυτοκινήτου και του αυτοκινήτου που εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα ήταν μικρές,δεν στοιχειοθετείται η κατάσταση ανάγκης,αφού οι υλικές μόνο ζημίες που θα προκαλούνταν στα δύο κινούμενα οχήματα δεν θα ήταν δυσανάλογα μεγαλύτερες από τις ζημίες του σταθμευμένου.
Ακόμη όμως κι αν είναι αυτή η κρίση του δικαστηρίου (ότι δεν υπήρξε κατάσταση ανάγκης),εσείς θα προβάλλετε ένσταση πταίσματος του οδηγού του αυτοκινήτου που εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα,για να απαλλαγείτε από την ευθύνη.
Σε κάθε περίπτωση, υπόχρεη για αποζημίωση του τρίτου είναι η ασφαλιστική σας εταιρεία,εφόσον είναι έγκυρη η ασφαλιστική σας σύμβαση,οπότε δεν υπάρχει κανείς κίνδυνος να καταβάλετε εξ ιδίων την αποζημίωση στον ιδιοκτήτη του σταθμευμένου αυτοκινήτου.
Νίκος-Τρυπιάς Αλεξάνδρου
Δικηγόρος
Νομικά άρθρα σχετικά με τα τροχαία ατυχήματα από τον Δικηγόρο παρ΄Αρείω Πάγω Νικόλαο-Τρυπιά Αλεξάνδρου
