35. ΕΡΩΤΗΣΗ

Ερώτηση: Κλατάρισε το μπροστινό ελαστικό του αυτοκινήτου μου και μπήκα στο αντίθετο ρεύμα,όπου συγκρούσθηκα με ένα αντιθέτως ερχόμενο αυτοκίνητο.Ευτυχώς,οι τραυματισμοί των επιβαινόντων στα δύο αυτοκίνητα δεν ήταν ιδιαίτερα σοβαροί.Τώρα ο ιδιοκτήτης και οι επιβαίνοντες έκαναν αγωγή εναντίον μου και εναντίον του Επικουρικού Κεφαλαίου (διότι είχε λήξει έξι μήνες πριν από το ατύχημα η ασφάλισή μου) ζητώντας τεράστια ποσά για αποζημίωση.Εγω πιστεύω ότι δεν ευθύνομαι, διότι δεν μπορούσα να προβλέψω το κλατάρισμα του ελαστικού. Μπορεί τελικά να αναγκασθώ να αποζημιώσω εξ ιδίων τους ενάγοντες;
Απάντηση: Κατ΄αρχήν να επισημάνουμε το αυτονόητο,δηλαδή ότι αποτελεί εξαιρετικά μεγάλη ανευθυνότητα και δείγμα πλήρους αδιαφορίας προς το κοινωνικό σύνολο να κυκλοφορεί κανείς το αυτοκίνητό του χωρίς να έχει καταβάλλει ασφάλιστρα σε μία εταιρεία για την υποχρεωτική εκ του νόμου ασφαλιστική κάλυψη. Προφανώς θα είσθε και κατηγορούμενος (εκτός από εναγόμενος) σε ποινικό δικαστήριο για την έλλειψη ασφάλισης. Οσον αφορά στα ερωτήματά σας,η περίπτωσή σας μπορεί υπό προϋποθέσεις να κριθεί ως ανωτέρα βία,αν και τα δικαστήρια της χώρας μας είναι εξαιρετικά φειδωλά στην κρίση για το αν ένα περιστατικό, σαν αυτό που σας συνέβη, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ανωτέρα βία. Σε προηγούμενο άρθρο είχαμε αναφερθεί στην ανωτέρα βία,ως λόγο απαλλαγής από την ευθύνη του οδηγού και του ιδιοκτήτη ζημιογόνου οχήματος.Υπενθυμίζουμε ότι ο βασικός νόμος που διέπει την ευθύνη για αποζημίωση από τροχαίο ατύχημα,δηλαδή ο ΓπΝ, των αρχών του περασμένου αιώνα (1911),προβλέπει στο άρθρο 5 ότι για τέσσερις λόγους και μόνο απαλλάσσεται από την ευθύνη για αποζημίωση ο οδηγός και ο ιδιοκτήτης ζημιογόνου αυτοκινήτου και ένας από αυτούς είναι η ανωτέρα βία.
Ανωτέρα βία είναι κάθε τυχηρό γεγονός, απρόβλεπτο, που προκαλείται από πράξεις τρίτων προσώπων ή από αίτια που ανάγονται στην φύση και είναι αδύνατον να αποτραπεί ακόμα και με την επίδειξη της μεγίστης δυνατής επιμέλειας.Είναι πολύ δύσκολο να αποδείξετε ότι το κλατάρισμα του ελαστικού και το ζημιογόνο αποτέλεσμα εμπίπτει στην ως άνω έννοια της ανωτέρας βίας,αν και υπάρχουν μερικές αποφάσεις που θεωρούν το κλατάρισμα ελαστικού ως ανωτέρα βία και έτσι επέρχεται απαλλαγή της ευθύνης για τον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου και τους λοιπούς υποχρέους σε αποζημίωση υπό κανονικές συνθήκες. Ενδεικτικά αναφέρουμε την απόφαση 513/1980 του Εφετείου Πειραιώς.
Τα περισσότερα δικαστήρια πάντως απορρίπτουν ως νόμω και ουσία αβάσιμο τον ισχυρισμό ότι το κλατάρισμα ελαστικού αποτελεί ανωτέρα βία,με το σκεπτικό ότι το σκάσιμο του ελαστικού δεν είναι ξένο προς την λειτουργία του αυτοκινήτου (νόμω αβάσιμος) και ότι μπορούσε να προβλεφθεί, εφόσον μάλιστα το αυτοκίνητο εκινείτο με αυξημένη ταχύτητα (ουσία αβάσιμος).
Σύμφωνα με την κρατούσα νομολογία,αν είχατε επιδείξει την επιμέλεια του μέσου συνετού οδηγού,ακόμη και με σκασμένο ελαστικό θα μπορούσατε να κρατήσετε το αυτοκίνητο στο ρεύμα πορείας του,αν βαίνατε με μικρή ταχύτητα.
Στην περίπτωσή σας είναι ακόμη πιο δύσκολο να κριθεί βάσιμος ο ισχυρισμός που θα προβάλλετε περί συνδρομής των προϋποθέσεων που στοιχειοθετούν ανωτέρα βία, διότι η έλλειψη ασφάλισης του αυτοκινήτου σας επιβαρύνει την θέση σας και η κρίση περί υπαγωγής του περιστατικού στην έννοια της ανωτέρας βίας θα ήταν αντίθετη με το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Σημειωτέον ότι αν η ασφαλιστική εταιρεία που ασφαλίζατε το αυτοκίνητό σας έξι μήνες πριν από το ατύχημα δεν σας είχε ειδοποιήσει γραπτώς για την λήξη της ασφαλιστικής σύμβασης,είναι υπόχρεη σε αποζημίωση, διότι αν δεν έχει γίνει η γραπτή ειδοποίηση (με συστημένη επιστολή) θεωρείται ως αυτομάτως ανανεωθείσα η ασφάλισή σας , παρά το γεγονός ότι δεν καταβάλατε ασφάλιστρα. Αυτή είναι και η μόνη περίπτωση για να γλυτώσετε την καταβολή της αποζημίωσης από την τσέπη σας, διότι αν το Επικουρικό Κεφάλαιο αποζημιώσει τους ενάγοντες, μπορεί (και το κάνει πάντοτε) να στραφεί εναντίον σας,ζητώντας να του καταβάλετε ό,τι κατέβαλε στους ενάγοντες,με τους νόμιμους τόκους.Mπορεί επίσης να ασκήσει παρεμπίπτουσα αγωγή εναντίον σας,ζητώντας να υποχρεωθείτε να του καταβάλλετε ό,τι καταβάλλει στους αντιδίκους.Αυτή η αγωγή συνεκδικάζεται με την αγωγή των παθόντων,οπότε η τσέπη σας θα αδειάσει πιο γρήγορα με αυτόν τον τρόπο.
Νίκος-Τρυπιάς Αλεξάνδρου
Δικηγόρος