Ερώτηση: Έκανα ότοστοπ και το αυτοκίνητο που με μετέφερε ενεπλάκη σε σοβαρό ατύχημα, από το οποίο τραυματίσθηκα, ενώ καταστράφηκε και μία βιντεοκάμερα που είχα. Εναντίον ποίου μπορώ να στραφώ για να αποζημιωθώ;
Απάντηση: Όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα, ο βασικός για τις αποζημιώσεις από τροχαία ατυχήματα νόμος ΓπΝ, έχει θεσπίσει ήδη από τις αρχές του περασμένου αιώνα αντικειμενική ευθύνη του ιδιοκτήτη αυτοκινήτου για αποζημιώσεις όσων υπέστησαν υλικές ζημίες ή σωματικές βλάβες από ατύχημα που προκλήθηκε από το αυτοκίνητό του,ανεξάρτητα δηλαδή από το αν ο ιδιοκτήτης δεν οδηγούσε το αυτοκίνητό του.
Η βασική αυτή ρύθμιση για την αντικειμενική ευθύνη του ιδιοκτήτη οχήματος, δεν εφαρμόζεται για τις ζημίες ή τις σωματικές βλάβες που υπέστησαν οι μεταφερόμενοι λόγω φιλοφροσύνη από το αυτοκίνητο που προκάλεσε το ατύχημα.
Ο λόγος γι΄αυτήν την εξαίρεση από την αυξημένη προστασία που παρέχει ο νόμος ΓπΝ στα θύματα τροχαίων ατυχημάτων είναι ότι ο μεταφερόμενος από φιλοφροσύνη με δική του βούληση επιβιβάσθηκε στο ζημιογόνο αυτοκίνητο ,οπότε ανέλαβε και τους κινδύνους από αυτήν την επιλογή του.
Το γεγονός ότι δεν ισχύει ο νόμος ΓπΝ,βάσει του άρθρου 12 του ιδίου νόμου, για την περίπτωση μεταφοράς από φιλοφροσύνη (που περιλαμβάνει βεβαίως και την δωρεάν μεταφορά επιβατών που είναι φίλοι ή γνωστοί του ιδιοκτήτη) δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να αποζημιωθείτε,αλλά πρέπει να κάνουμε τις εξής διακρίσεις: Αν ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου οδηγούσε το αυτοκίνητό του και ήταν υπαίτιος για την πρόκληση του τροχαίου ατυχήματος, μπορείτε να στραφείτε εναντίον του με τις διατάξεις του κοινού δικαίου. Αν ο υπαίτιος οδηγός του αυτοκινήτου δεν ήταν και ο ιδιοκτήτης του, μπορείτε να στραφείτε και εναντίον του οδηγού και εναντίον του ιδιοκτήτη, αλλά μόνο βάσει των διατάξεων του Αστικού Κώδικα (ευθύνη ζημιώσαντος και προστήσαντος αντίστοιχα), γεγονός που αποδυναμώνει την απαίτησή σας,αφού η ασφαλιστική εταιρεία δεν ευθύνεται σε αποζημίωση. Υπάρχει όμως και η ευρέως διαδεδομένη μεταξύ των νομικών άποψη ότι με την νομοθετική μεταρρύθμιση που επήλθε με το Προεδρικό Διάταγμα 264/1991 η ασφαλιστική κάλυψη επεκτείνεται και στους μεταφερόμενους από φιλοφρόνηση,δηλαδή στους φίλους ή γνωστούς του οδηγού ή του ιδιοκτήτη και σε όσους κάνουν ότοστοπ,παρά το γεγονός ότι στο κείμενο του νόμου γίνεται αναφορά αποκλειστικά και μόνο στα μέλη της οικογένειας του προστηθέντος οδηγού,του ιδιοκτήτη,ή του κατόχου του αυτοκινήτου που μεταφέρονται με αυτό. Την παραπάνω άποψη την δέχονται πολλοί δικαστές και τείνει να παγιωθεί νομολογιακά.
Αν το ατύχημα ήταν σύγκρουση με άλλο όχημα,δεν τίθεται κανένα ζήτημα: θα αποζημιωθείτε κανονικά είτε από τον οδηγό,τον ιδιοκτήτη και την ασφαλιστική εταιρεία του αυτοκινήτου που σας μετέφερε,είτε από τον οδηγό,τον ιδιοκτήτη και την ασφαλιστική εταιρεία του άλλου οχήματος,ανάλογα με την υπαιτιότητα ή την συνυπαιτιότητα των δύο οδηγών.
Για την καταστροφή πραγμάτων,όπως η βιντεοκάμερά σας,δεν υφίσταται-βάσει του ΠΔ 264/1991- ευθύνη της ασφαλιστικής εταιρείας που κάλυπτε το αυτοκίνητο που επιβαίνατε,αλλά μόνο του ιδιοκτήτη και του οδηγού του,σύμφωνα με τις διατάξεις του κοινού δικαίου. Αν για το ατύχημα ευθύνεται ο οδηγός του άλλου οχήματος, ευθύνεται και η ασφαλιστική του εταιρεία.
2η ερώτηση: Τραυματίσθηκα μέσα σε λεωφορείο που επέβαινα,διότι ο οδηγός του ήταν απρόσεκτος.Μπορώ να στραφώ εναντίον του οδηγού και εναντίον της εταιρείας στην οποία ανήκει το λεωφορείο για να αποζημιωθώ;
Απάντηση: Αν ευθύνεται ο οδηγός του λεωφορείου,βεβαίως μπορείτε να στραφείτε εναντίον του,καθώς επίσης και εναντίον της εταιρείας στην οποία ανήκει το λεωφορείο και της εταιρείας που το ασφαλίζει,διότι η εξαίρεση του νόμου ΓπΝ ,που προβλέπει ότι η αντικειμενική ευθύνη του ιδιοκτήτη δεν ισχύει υπερ των επιβατών του ζημιογόνου αυτοκινήτου,δεν εφαρμόζεται σε επιβάτες λεωφορείων.
Νίκος-Τρυπιάς Αλεξάνδρου
Δικηγόρος